vendredi, novembre 27, 2009

Seasick Steve, Dooyeweerd, Rookmaaker, Van Til, Schaeffer


Co-là breith agam a' bhòn-dè. Siathad 's a h-aon. Trì fichead 's h-aon. Fhuair mi CD bho Chiaran. Seasick Steve. Caran an aon aois rium fhìn saoilidh mi. Bho a choltas, co-dhiù. Chunnaic mi agallamh leis air an TV o-chionn dhà no trì seachdainn. Na shuidhe ann an dungairìos. Chluich e sean giotar a rinn e fhèin às bucas siogàr. Math fhèin. Fuaim a thug dham chuimhne an nòs cluich sònraichte ud a bhuineas ri blues a' Mhississippi Delta. Duine gasta iriosal. Gun mhòrchuis:
anyway i don't know why you wanna listen 
to what i got to say at all -
don't you got nothin better to do?
don't you got nothin better to do?
don't you got nothin better to do?
than listen to a man 
from another time? 
("Man from Another Time", Seasick Steve) 
Agus post-dealain bho Alan Wilson a' togail ceist mu bheachd Dhooyeweerd a-thaobh Sgriobtair. Deagh cheist gun teagamh. Nach robh Dooyeweerd air iomrall buileach sa chùis seo? Barrachd spèis aige ann am feallsanachd na Facal Dhè? Dubh-cheist. Doirbh freagairt a thoirt seachad. Chreid Dooyeweerd gu robh Facal Dhè fada nas farsaing na Sgriobtar. Gar cumail suas gach là. Biodh solas ann. Tha solas ann. Tha am Facal beò agus cumhachdach. Agus cha tig duine sam bith dhan Sgriobtar gun chagair gun fhiosta na chluas bho fheallsanachd a-choireigin. Aquinas. A' chuid as mò againn fo bhuaidh Aquinas nam Meadhon-Aoisean. Aquinas fhèin fo bhuaidh Arastotail.

don't you got nothin better to do?
don't you got nothin better to do?
don't you got nothin better to do?
than listen to a man
from another time?


Aquinas. Feallsanachd nan Seana-Ghreugach a' cagarsaich na chluas. Eilidheachas. Sgolàstachas. Sgoltachas. Sgaradh is sabaid eadar Apollo is Dionusas. Eadar anam is corp. Eadar nèamh is talamh. Eadar Spiorad is Ùir. Gun rèite ann. Ach THA rèite ann an Crìosd. Sin an soisgeul.

                                                               
Herman Dooyeweerd
Chreid Dooyeweerd an Sgriobtar. Ach, mar a thuirt e fhèin, chreid na Farasaich an Sgriobtar. Agus cheus iadsan Crìosd. Cha tug iad spèis dhan Chruithear. Dhan Fhacal san robh a h-uile càil a' co-sheasamh. Dhan Dia Bheò. Sin cnag na cùise. Ontaig a' toirt bàrr air teòiric. Sin agad seasamh Dhooyeweerd. Cha bu chòir dhuinn a bhith saoilsinn gur e fìor-bhith a th'anns an eòlas-diadhaireachd. Rud easchruthach beachdail a tha sin. Is e gnìomh teòiriceach neo-fhoirfe daonna a th'ann am mìneachadh an Sgrìobtair. Rud a tha gabhail àite am broinn na h-eanchainne. Chan e rud teòiriceil a th'ann am Facal Dhè, ge-tà. Tha an Sgriobtar, mar gum biodh, ro-theoiriceil. Tha Facal Dhè beò. A' toirt breith air smuaintean is rùintean a' chridhe. Is e an cridhe a' chùis airson Dooyeweerd. Chan e "cridhe" san t-seagh "faireachdainnean" seach "smuaintean". Ach cridhe mar fhacal Sgriobtarail a tha ciallachadh am fìor-phearsa. Am fìor thusa. Am fìor mhise. Thusa agus mise nar tùr-dhoimhneachd phearsanta. Os cionn tìme. Faodaidh beachdan fàs aost agus rag mur eil an cridhe beò:
my greatest fear before i die
is to turn into a borin old fart
all that i can do is keep on playin what's in my 
heart 
heart
heart
("Man from Another Time", Seasick Steve)
Chreid Dooyeweerd gu bheil ar cridhe os cionn tìme. Os-tìmeil. Tha sìorraidheachd sa chridhe (Ecc 3:11). Tha ar cridhe, ar fìor-fhèin, ann an sìorraidheachd an dràsta fhèin. "Leis gach uile dhìcheall glèidh do chridhe; oir as a sin tha sruthan na beatha" (Gnàth-Fhacail 34:23). Gu ìre tha mi tuigsinn Dooyeweerd agus ag aontachadh ris. Ach mar Alan tha teagamh agam nach eil Dooyeweerd a' cur cuideam gu leòr air ùghdarras teacs an Sgriobtair cho math ri dunamis an Sgriobtair. Ach ged a thogas sinn ceistean a-thaobh seasamh Dhooyeweerd air Sgriobtar, tha e iongantach a' bhuaidh a tha air a bhith aige. Air Cornelius Van Til, mar eisimpleir, ged a thuit an dithis seo a-mach thar nam bliadhnachan.
Cornelius Van Til
Tha leabhraichean Van Til dìreach air am foillseachadh as ùr le P&R Publishing. Is e am fear-deasachaidh William Edgar. Faic, mar eisimpleir Diadhachd Rianail Van Til. Bha Francis Schaeffer na oileanach aig Van Til, ged a chaidh e a shlighe fhèin gu ìre mhòr. Tha aiste aig William Edgar mun diofar eadar an dithist seo: "Two Christian Warriors: Cornelius Van Til and Francis A. Schaeffer Compared(ceangal briste).
 
Francis Schaeffer
Thàinig Edgar fhèin gu Crìosd fo bhuaidh Francis Schaeffer agus Hans Rookmaaker aig L'Abri san Eilbheis. Ann an aiste eile air loidhne, tha Edgar ag ràdh:
     "Rookmaaker's lectures at l'Abri...stress the unity of life. In them he defends the Kuyperian approach to a world-and-life view. He reminisces on his discussions with his closest friend, Francis Schaeffer, about Dooyeweerd, recalling that they both profited from his critique enormously but made a conscious effort not to use his difficult terminology. Rookmaaker was deeply critical of pietism. He believed that the great tragedy of modernity was to have split the world into a sacred and a secular realm. He cautioned against Christian attempts at living in a subculture, because that unwittingly supported the same split world."(Why All This?: Rediscovering the witness of Hans RookmaakerWilliam Edgar 2006) 
            
Hans Rookmaaker
Tha Edgar cuideachd ag ràdh a-thaobh Rookmaaker:
     "Several aspects of Rookmaaker's life and thought are particularly worth underscoring. What were his major influences? During World War II, he served in the Dutch navy. He was interned in a prison camp near Nuremberg, then another in Stanislau, doing hard labor. Though not from a believing background, he began to read the Bible upon the recommendation of a friend back home. He became convinced of its truth. He read other books, and wrote papers on prophecy and aesthetics. In prison, he met Captain Johan Pieter Albertus Mekkes, a Christian, who introduced him to the Amsterdam philosophy espoused by Stoker, Vollenhoven, and, especially, Herman Dooyeweerd (1894–1977), whose New Critique of Theoretical Thought revolutionized Rookmaaker's outlook on epistemology and apologetics...      
After the war, Rookmaaker devoted much of his early writing to aesthetic theory based on the Cosmonomic Idea (feallsanachd Dhooyeweerd), which posited that nothing was neutral... Students of Rookmaaker's in the '60s and '70s may not have realized how deeply his thinking was permeated by the Amsterdam philosophy." (Ibid)
Tha William Edgar gu math comasach mar chluicheadair jazz, eg The Christian Roots of Jazz (MP3).

Bha Hans Rookmaaker na Ollamh de Eachdraidh na h-Ealain aig Oilthigh Saor Amstardaim. Ach bha e cuideachd na ùghdarras air jazz agus blues. Tha Edgar ag innse dhuinn:
     "Hans Rookmaaker spoke of the great artistry and authenticity of Victoria Spivey, Texas Alexander, Bumble Bee Slim, Blind Willie Johnson, and a host of other founders of classic black music. Not only was Rookmaaker the European editor of Fontana Record's series, Treasures of North American Negro Music, but he had been to America and met Thomas A. Dorsey, Mahalia Jackson, and Langston Hughes. What was the attraction of jazz to this Dutch art historian? For that is what he was during his professional career. He said it often in his lectures and throughout his writings. It put iron into the blood! Discussing his hero, Joseph "King" Oliver, he compares the New Orleans cornetist's orchestral sounds to the music of J. S. Bach. He finds very similar musical qualities in the baroque polyphony of the Brandenburg Concertos and Oliver's Creole Jazz Band from the 1920s. Not only the technical structure, but the mood and atmosphere are similar. Especially, he finds in both of them joy, true joy, not romantic escape. In stark contrast to Theodor Adorno's attacks on jazz, which found it "unruly," "rebellious," and "emasculating," Rookmaaker describes it as orderly, harmonious, and full of vigor. The opposite of joy for him is happiness, or the escapism of those who look for depth in the tragic and ruinous. And the ultimate source of true joy, whether in jazz or any other human expression, is biblical Christian faith, which Bach and Oliver shared." ("Why All This?: Rediscovering the witness of Hans Rookmaaker, William Edgar 2006). Faic cuideachd an t-aiste seo le Edgar: "Art and the Christian Mind: The Life and Work of H.R. Rookmaaker" (William Edgar 2005)
Agus mu dheireadh an dràsta, seo dhuinn faclan Rookmaaker fhèin a-thaobh Dooyeweerd:
     "In the course of the years [Francis] Schaeffer and I discussed many things, among which philosophy and particularly Dooyeweerd’s philosophy were favourite topics. Dooyeweerd’s ideas have had an influence on Schaeffer and L’Abri in that way. Of course Schaeffer incorporated these ideas in his own thinking and continued on. Neither of us is a slavish pupil of Dooyeweerd. I make quite an effort not to use his difficult terminology, which in a way belonged to the style of the 1930s. So you will not find Dooyeweerd’s vocabulary in our discussions at L’Abri, but his thoughts are there just the same.     Dooyeweerd himself wrote a good and short introduction to his work called [In] The Twilight of Western Thought. In the first part of that book he asks the question how Western thought is to be approached. Is it really Christian and if not, what is it? Escape from Reason is Schaeffer’s version of what Dooyeweerd develops in those chapters. They both talk for instance about nature and grace and about the influence of Greek concepts. Dooyeweerd tries to trace the various ways of thinking in Western history to their starting points. A starting point can be defined as the basic answers that are given to basic questions like: What is the world? Who is God? or What is the source of this world? The answers given to those questions colour the answers that are given to all other questions. The second part of Dooyeweerd’s book deals with a truly Christian approach to reality. Firstly it is basic to such an approach that we begin with a world that is created. Secondly we hold that this world is fallen, it is not perfect. But thirdly we say that this is not the end, there is redemption as Christ came to redeem this world. On the basis of these truths we can try to grasp reality and analyse how this world is made. Dooyeweerd then proceeds to give such an analysis." (Hans Rookmaaker 'A Dutch view of Christian philosophy' The Complete Works of Hans Rookmaaker edited by Marleen Hengelaar-Rookmaaker Vol 6 Part III The L'Abri Lectures. Piquant, 2005)(Faic "Rookmaaker on Dooyeweerd and Schaeffer" air "An Accidental Blog" leis an Dooyeweerdach Steve Bishop.
"never ever go west 
when you know you should be headin south
never ever whisper 
when you know it's time to shout!" 
("Man from Another Time", Seasick Steve)

 

dimanche, novembre 22, 2009

Smuaintean air Còig Filmichean

(Craolte mar "Smuain na Maidne" air Rèidio nan Gàidheal ann an 2007)
1. Solas Grèine


     Bha mi coimhead ri DVD ùr o chionn greis air a bheil an t-ainm "Sunshine". Tha a' film suidhichte san àm ri teachd. Tha a' ghrian a' dol bàs, agus mac-an-duine an impis dol à bith. Ann an oidhirp an dàn seo atharrachadh togaidh ochdnar laoch orra ann an soitheach-fànais. Air bòrd tha boma niùclasach cho mòr sa ghabhas. Is e am misean aca am boma seo a' sprèadhadh am broinn na grèine gus a toirt beò a-rithist agus an cinne-daonna a shàbhaladh. Is e luchd-saidheans gaisgeil reusanta a th'anns a' chriù. Ach mo thruaighe, nach ann a nochdas nam measg duine bho shoitheach-fànais eile. Tha esan às a chiall buileach. "Fad seachd bliadhna tha Dia air a bhith labhairt rium", ars esan, "Agus tha e ag iarraidh orm sibh uile a thoirt a dh'ifrinn!"
     Nach ann nas trice 's nas trice a tha plota mar seo a' nochdadh ann a' filmichean an là 'n diugh. Cràbhaiche an riochd amadain air chuthach, a' cur an aghaidh luchd-saidheins chiallaich 's iadsan a' dèanamh an dìcheall gus an saoghal againn a shàbhaladh. Cluinnear mac-talla an seo de sheasamh Richard Dawkins. Ach gu dearbh chan eil Dawkins na aonar.     
     Nach ann againne a-rèiste mar Chrìosdaidhean a tha obair mhòr a dhèanamh gus Crìosd a thogail air beulaibh a' mhòr-shluaigh mar fhìor bhunait saidheins agus reusantachd. 
     An cois seo, cuimhnicheamaid gur e samhla de Chrìosd a th'anns a' Ghrèin fhèin. Mar a chanas an Salmadair ri Dia "Agadsa tha tobar na beatha; annad sholas-sa chì sinne solas." (Salm 36:9)

2. Sàbhaladh an t-Saighdeir Ó Riain

     Gun teagamh sam bith, is e "Saving Private Ryan" fear de na filmichean as treise nar là. Tha e tachairt aig àm an Darna Chogaidh Mhòir, a' fosgladh le cladaichean Normandi, 's an sgrios do-chreidsinn a thachair do fheachdan nam bàtaichean-grùnnachaidh. 
     An uairsin tha an sgeul a' tionndadh gu cor aon duine gu h-àraid. Bha ceathrar bhràithrean Aimearaganach nan saighdearan san Eòrpa. Chaochail triùir dhiubh. Mar bu nòs dha Riaghaltas Aimearaga sa leithid de shuidheachadh, chaidh òrdagh a thoirt seachad am bràthair mu dheireadh a thoirt dhachaidh cho luath sa ghabhas, gus nach biodh doilgheas thar tomhais buileach aig na pàrantan bochda. Mar sin, chaidh ochdnar shaighdearan an tòir air Private Ryan gus a thoirt a-mach à cunnart. Rinn iad a' chùis, ach bhàsaich a' mhòr-chuid dhiubh san oidhirp. 
     Aig tòiseach a' film tha an càmara a' leantainn air bodach a tha seo. Is e Private Ryan a th'ann nuair a tha e aost. Tha e air tilleadh a dh' Eòrpa a thadhal air cladh nan saighdearan Aimearaganach. Tha mìltean thar mhìltean de chroisean geala fa a chomhair, cho fada 's a chì sùil. Ach tha am bodach a' lorg aon dhiubh gu sònraichte, crois an oifigeir ud a thug a bheatha seachad gus esan fhèin a shàbhaladh gu pearsanta. Nuair mu dheireadh thall a lorgas e e, siod e a' tuiteam sa bhad air a ghlùinean le deòir na shùilean.  
     Gu dearbha, fhuair iomadach neach bàs air ar son-ne ann an cogadh. Gidheadh is ann aig bonn aon chrois gu sònraichte a bu chòir dhuinn uile a bhith tuiteam air ar glùinean le deòir - is e sin aig bonn crann-ceusaidh a' Chrìosd a fhuair bàs airson gach neach againn gu pearsanta. 
3. Am Mèatraigs

     Is iad filmichean comasach a th'anns na trì filmichean Matrix, gu h-àraid a' chiad fhear. Coltach ris na filmichean Terminator, tha cogadh ann eadar mac-an-duine agus innealra. Chanainn-sa fhèin gur e parabal a tha seo mun sgaradh am broinn dhaonnachais (no humanism). Comhstrì a thig am follais bho àm gu àm eadar lagh meicniceach saidheins agus pearsantachd an duine.
     Sa Mhèatraigs, tha teicneòlas fèin-fhiosrach air an saoghal a ghabhail os làimh. Tha a' chuid as mò de dhaoine air an cumail nan suain am broinn plaosgan fa leth, mar sheòrsa de bhataraidhean bhom faighear lùths. Tha na truaghain seo uile a' bruadar an aon saibear-aisling, mar gum biodh. Tha iad a' creidsinn gu bheil iad tighinn beò ann an saoghal cofhurtail, ach tha sgaradh buileach ann eadar an cuid smaointean agus fìrinn na cùise. Tha cuideachd mion-chuid de dhaoine air fhàgail a tha saor dha-rìribh agus fiosrach air na tha tachairt. Ach tha na h-innealan a' toirt ionnsaigh fhiadhaich air an tèarmann aca - baile ris an abrar Sion - adhlaichte fada shìos am broinn na talmhainn. Chan eil na daoine làidir gu leòr gus iad fhèin a shàbhaladh. Tha an gaisgeach "Neo" a' nochdadh. Air a' cheann thall bàsachaidh Neo mar sheòrsa de ìobairt gus sìth agus rèite a stèidheachadh eadar innealra agus daoine.
     Tha fhios gun deach iasad a ghabhail bhon Bhìoball an seo. Agus gu dearbha tha sin glic gu leòr. Is e sin an t-àite dham bu chòir dhuinn uile a bhith tionndadh ri linn sgaraidhean ar beatha. Ach chì sinn na bhroinn gur ann an cois ìobairt Chrìosd a-mhàin a thig rèite sa chosmas, agus fuasgladh bho gach aisling-brèige is feallsanachd-brèige. 


4. Seabhag Dhubh Shìos


     Tha am film "Black Hawk Down" a' buntainn ri tachartas ann an 1993. Bha mì-riaghailt uamhasach ann am Mogadishu, prìomh bhaile Shomalia. Bha ceannardan an-iochdmhor a' goid biadh a' UN agus a' loisgeadh air a' phobaill acraich.
     Chaidh heileacoptair-cogaidh Aimearaganach a leagail taobh a-staigh a' bhaile. Chaidh an criù a chuairteachadh sa bhad le milisidhean nàimhdeil. Ged a thàinig dithis shaighdearan eile gus an cuideachadh, chaochail a h-uile Aimeireaganach, ach aon phaidhleat. Chaidh dona gu miosa gus an robh ceud saighdear an sàs ann am blàr cruaidh am meadhon a' bhaile. Air a' cheann thall chaidh am feachd Aimearaganach a theasairginn le carbadan armaichte ris an canar "humbies". Ach cha robh rùm gu leòr am broinn na humbies dhan a h-uile duine, agus b'fheudar do chuid de na saighdearan ruith an cois nan carbadan. 
     Tha an earrann mu dheireadh seo dhen film air leth cumhachdach. Chì sinn na saighdearan òga claoidhte a' ruith tro cheò tiugh na maidne, 's an nàimhdean a' loisgeadh orra. A' tuisleadh, ag èiridh, 's a' togail orra a-rithist. Air falbh bhon ifrinn ud air an cùlaibh. A dh'ionnsaidh an tèarmann fa an comhair.
     Ar leamsa gur e samhla de Chrìosdaidhean a tha seo. A' ruith bhon ifrinn air an cùlaibh. Uaireannan a' tuisleadh sa cheò. Nàimhdean gu tric a' loisgeadh orra. Ach iad a' sìor èiridh 's a' togail orra. A dh'ionnsaidh an tèarmainn. A' dh'ionnsaidh Chrìosd. A chanas dhan a h-uile neach: "Thigibh am ionnsaigh-sa, sibhse uile a tha ri saothair agus fo throm uallaich, agus bheir Mise suaimhneas dhuibh." 


5. An Lann-Ruitheadair


     Is tric a chluinneas sinn sna làithean-sa mu DNA, mun chòd ginteil, agus mu chomas saidheins feartan chloinne atharrachadh mus tèid am breith. Anns a' film BLADE RUNNER, tha an sgil seo aig ìre 's gun gabh daoine-fuadain a tha nas comasaiche na daoine nàdarra a chruthachadh.
     Gus mac-an-duine a dhìonadh, bidh na fuadanaich (no replicants) seo ag obair air planaidean eile, gun chead aca a bhith air an Talamh idir. Cuideachd, cha mhair iad beò ach ceithir bliadhnachan. Ach nì grunnan dhiubh ceannairc agus thig iad chun na Talmhainn, gus an t-eòlaiche-saidheins a chruthaich iad a lorg, feuch an gabh am beatha a leudachadh. Cha ghabh. Ann am briseadh-dùil, marbhaidh iad an cruithear.
     Feumaidh Harrison Ford - am Blade Runner - cur às dhaibh. Rud a nì e, ach fear dhiubh (air a chluich le Rutger Hauer). Aig an deireadh, tha sabaid air mullach togalaich àird ann an dìle bhàite. Tha Ford gus tuiteam. Gun dùil tha am fuadanach Hauer ga shàbhaladh. Tha a bhàs prògramaichte fhèin dlùth, ge-tà, 's làn fhios aige air. "Chunnaic mi nithean..." ars esan, "nithean nach creideadh troichean mar sib'  fhèin... Longan-ionnsaigh fànais nan teine bhàrr gualainn an t-Sealgair Mhòir. Cho deàrrsach ri maignèisiam..."
     An ceann mòmaid, tha e marbh. Cho eireachdail ri aingeal air tuiteam. Aingeal a chunnaic glòir anns na speuran. Siod calman geal, a bh'aige na dhòrn, ag èiridh air iteig san dìl-uisg. Calman geal os cionn uisge. Samhlachas Crìosdail a-rithist. Agus siod againn cuideachd na seann cheistean gan togail às ùr: Cò as a thàinig sinn? Càite bheil sinn a' dol? Dè as ciall dhuinn?

dimanche, novembre 01, 2009

Cainnt, Beathaichean & Genesis 1



    Aig a' cheart àm tha mi toirt sùil air tùs-Eabhra Genesis caibideil 1. Nach inntinneach na h-uibhir de fhaclan san teacs aig a bheil co-cheangal fuaime agus cèille? Mic-talla a tha stèite, a-rèir coltais, chan ann air tuiteamas idir ach air bun-structar domhain na h-Eabhra fhèin. O chionn bliadhnachan bha mi a-mach air facal-fhreumhachd ri caraid a tha na mhinistear Càilbheanach ann an Dùn Èideann. Mar fhreagairt, chuir e nam chuimhne nach eilear a' cur mòran spèis air prìomh-thùs fhaclan na làithean-sa. Is e an nì tha as cudromaiche gu bheil aonta eadar daoine a-thaobh dè as ciall do fhacal sam bith an-diugh fhèin. Dè an diofar cò às a thàinig facal bho thùs? Chan eil ann ach fuaim. Nì fuaim sam bith a' chùis, nach dèan? Tha fhios gu robh e ceart gu ìre mhòr. Tha brìgh fhaclan a' sìor atharrachadh tro eachdraidh agus a-rèir baogaid dhaoine. Mar eisimpleir, cha leig sinn a leas a bhith coimhead nas fhaide na prìomh shibolet ud ar là-ne, am facal "gèidh"(sic), stèite sa Ghàidhlig fhèin a-nis an cois co-dhùnadh chuideigin am broinn seirbheis-naidheachd a' BhBC.
       Saoilidh mi nach robh mo charaid clèireach a' toirt seachad a bheachd fhèin. Cha robh e ach a' toirt iomradh air fàsan-smaoineachaidh an là an diugh a-thaobh cùisean cànanach. Is e sin, gu bheil a h-uile càil a th'ann freumhaichte ann an tuiteamas lom, seach ann an deilbheachd Dhè. Gun teagamh is Darwineas as còireach gu bheil a' bheachd seo cho cumanta. Creud an duine neo-eisimeil a th'ann. Bho thaobh na feallsanachd seo chan eil ann an cainnt mhic an duine ach toradh gnòsail bhrùidean ro-eachdraidheil. Na brùidean bochda. Air am fàgail a dh'aona ghnothach le leithid Dawkins is Attenborough nan robotan ginteil gun adhbhar. Nan dìlleachdain truagha cosmach as aonais Cruitheir ghràsmhoir ghràdhmoir. Tha an dithist fhàidhean brèige seo a' caitheamh am beatha a' goid (cho sgileil 's as urrainn dhaibh) gach ainmhidh air an talamh bho làimh Dhè. Nam bradaichean meatafiosaigeach a' marcachd mar gum biodh air muin chreutairean balbha los mallachd a thoirt dhan Chruithear. Bu chòir dhaibh asal Bhalaam a chuimhneachadh. Beathach le comharra crois air a dhruim. Beathach a thug clisgeadh fa chomhair bagairt claidheamh breitheanais Dhè. Creutair a thug deagh rabhadh reusanta deas-bhriathrach dha mhaighstir.
     Cuimhnicheamaid gu bheil, ann an seagh dha-rìribh, crois mar chomharra-seilbhe Dhè air druim gach creutair a th'ann. Oir an dà chuid chruthaich Crìosd iad, agus cheannaich E iad le fhuil a chroinn-cheusaidh-san. Gun teagamh sam bith tha claidheamh breitheanais Dhè a' bagairt air Dawkins agus Attenborough agus an cairdean airson an cuid ceannairc. Agus mura gabh iad aithreachas, bithidh gach uile chreutair a chaidh riamh tro an làmhan ag èiridh air am beulaibh air là mhòr a' bhreitheanais gus an dìteadh le cainnt ghlan reusanta. Oir tha an Crìosd a' sìor labhairt ruinn tro na nithean a rinneadh. Agus seo dhuinn ma-tà ùrnaigh iomchaidh as urrainn dhuinn togail às leth Dawkins agus Attenborough - is e sin gun cuir Dia glas-ghuib orra mar a chuir E air Balaam, gun a bhith leigeil leò mallachd is breug a chur an cèill tuilleadh, ach a-mhàin beannachd agus fìrinn. Oir tha Crìosd ag ìnnse dhuinn "gun toir daoine cunntas ann an là a' bhreitheanais airson gach facail dhìomhain a labhras iad" (Mata 12:36)
     Tilleamaid a-rèiste gu pàtranan-fhaclan ùidheil Genesis caibideil 1. Sa chiad dol a-mach, seo againn paidhir fhaclan Eabhra a chluinneas sinn tric gu leòr nar cubaidean: "tohu" agus "bohu". Gheibhear seo ann an earrann 2:
 tohu...bohu
Genesis 1:2 "Agus bha an talamh gun dealbh (תהו tohu) agus falamh (בהו bohu)". 


 qara...raqiya
Genesis 1:8 "Agus thug Dia mar ainm (קרא qara) air an adhar (רקיע raqiya) Nèamh"


mayim...shamayim
 Genesis 1:9 "Cruinneachar na h-uisgeachan (מים mayim) a tha fo nèamh (שמים shamayim) a dh'aon àite"


 dasha...deshe
Genesis 1:11 "Thugadh an talamh a-mach (דשא dasha) feur (דשא deshe), luibh a ghineas (זרע zarasìol (זרע zera)"


 sharats...sherets
Genesis 1:20 "Thugadh na h-uisgeachan a-mach gu pailt (שרץ sharats) an creutair gluasadach (שרץ sherets


owph...uwph
 ...agus biodh eunlaith (עוף `owph) ag itealaich (עוף `uwph)"


parah...rabah
 Genesis 1:22 "Sìolaichibh (פרה parah) agus fàsaibh lìonmhor (רבה rabah)"


remes...ramas 
Genesis 1:26 "Gach nì a shnàigeas (רמש remes) a tha a' snàigeadh (רמש ramas)"